-
dawne pytania grzecznościowe14.12.200914.12.2009Jaka jest geneza pytania grzecznościowego „Co u Ciebie słychać?”? Czy ma ono związek ze staropolską kulturą żywego słowa?
-
Dlaczego zakopiański, nie zakopański?30.01.201430.01.2014Dlaczego przymiotnik od Zakopanego to zakopiański? W latach 80. XIX wieku Adam Antoni Kryński opublikował studium dialektologiczne pod tytułem Gwara zakopańska. Od kiedy datuje się forma ze zmiękczeniem?
-
elfy i elfowie4.02.20024.02.2002Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.
Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?
Z tolkienowskim pozdrowieniem,
Ruginwaldus
-
gofry, lody i hot-dogi23.09.200523.09.2005W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN słowo gofr występuje jako „gofr (nie: gofer) m IV, DB. gofra”. Sjp.pwn.pl niczego nie mówi o bierniku gofra. Ja doszedłbym do wniosku, że jako rzeczownik nieżywotny powinien w bierniku przyjąć formę mianownika, tak jak wafel (gofr jest waflem) czy młotek (też m IV). W związku z powyższym bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi: jem pyszny gofr, czy jem pysznego gofra? Jeśli poprawna jest forma gofra, to dlaczego akurat ten rzeczownik jest żywotny?
-
grill czy już gril?11.12.201111.12.2011Dzień dobry.
Dlaczego według wszystkich pewuenowskich słowników piszemy wyłącznie grill i grillować? Grila udało mi się znaleźć w Nowym SWO wydawnictwa Zielona Sowa, a grilować w Wielkim SWOiT wyd. Langenscheidt. Czy są jakieś przeciwwskazania odnośnie spolszczenia tych słów?
Pozdrawiam. -
Magać / majgać i majgany
3.09.20183.09.2018Moje pytanie dotyczy określenia majgany/a. Moja koleżanka często go używa do określenia osoby żywej, sprytnej, obrotnej. Twierdziła, że to zwrot z gwary podhalańskiej, jednak ja spotkałam się raczej z określeniem śwarny, a majgany słyszałam po raz pierwszy od niej, mimo że na Podhalu się wychowałam.
Zatem chciałam zapytać, z jakiej gwary czy też regionu Polski pochodzi to określenie? Serdecznie dziękuję!
-
manhwa i manhua
21.12.202221.12.2022Witam, chciałbym zapytać o to, jaka powinna być deklinacja słowa, które jest homonimem oznaczającym kolejno koreańskie (pisane przez w) i chińskie (pisane przez u) komiksy, gdyż ich końcówki nie są dla języka polskiego typowe? Kolejno manhwa i manhua. Problem widzę zwłaszcza z celownikiem, miejscownikiem, a także z liczbą mnogą.
-
miłość14.09.200614.09.2006Czy można powiedzieć: miłość względem kogoś?
-
Narodowy Korpus Języka Polskiego8.11.20158.11.2015Czy występowanie słowa lub zwrotu w NKJP jest potwierdzeniem poprawności jego użycia, czy też zacytowaniem jego użycia, bez wnikania w jego poprawność gramatyczną?
-
Nazwy wirusów
8.03.20238.03.2023Szanowni Państwo,
mam pytanie odnośnie do pisowni nazw wirusów i chorób pochodzących od nazw geograficznych, np. wirus Zika/zika, wirus Chikungunya/chikungunya, gorączka/wirus Usutu/usutu, gorączka/wirus Banzi/banzi, gorączka/wirus Wesselborn/wesselborn, wirus (zakażenie wirusem) Zachodniego Nilu/zachodniego nilu – należy przyjąć pisownię małą czy dużą literą? Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
Pozdrawiam serdecznie,
Ania